Dzisiejsze społeczeństwo coraz prędzej dąży do dowolności w kwestii stosownych do płci zainteresowań, pasji, czy zawodów. Większość mężczyzn i kobiet w zachodniej kulturze może spełniać się życiowo w rolach, które kiedyś byłyby uważane za nie pasujące do ich płci i z pewnością spotkałyby się z dezaprobatą otoczenia. Społeczne role płci się przenikają i podlegają płynnym zmianom. Czy da się więc jednolicie i szczerze zdefiniować męskość w dzisiejszych czasach? Na pewno tak, ale w nieco inny sposób, niż mogłoby to mieć miejsce dawniej.

Męskość a ciągle zmieniający się świat

Jak więc opisać męskość w rzeczywistości, która nieustannie się zmienia?

Męskość to przede wszystkim życie w zgodzie ze swoimi przekonaniami i wartościami, bycie szczerym i autentycznym człowiekiem. To torowanie drogi do realizowania swoich pasji i umiejętność kroczenia wybraną dla siebie drogą. Ogromnym wyzwaniem dla współczesnych mężczyzn jest szukanie możliwości do ujawniania emocjonalnej strony męskiej osobowości. Bycie wrażliwym, otwartym i uważnym w stosunku do innych ludzi – a więc manifestowanie cech, które stereotypowo mogą się wydawać kobiecymi.

Zdrowie psychiczne mężczyzn

Mimo wspomnianych zmian na lepsze w naszym społeczeństwie, nie da się ukryć, że duża część z nas była wychowywana według podobnych wartości: mężczyzna ma być twardy i niezłomny, nie przystoi mu płakać, a na pewno nie przy innych; swoje uczucia i emocje powinien zachować dla siebie.

Niestety, takie podejście skrzywdziło wielu z nas i jako dorośli jesteśmy zmuszeni walczyć z tym, co wpajano nam przez lata. Skutkiem takiego wychowania są liczne problemy ze zdrowiem psychicznym wielu mężczyzn, które często bywają przez nich skrywane ze strachu przed dezaprobatą i brakiem zrozumienia ze strony społeczeństwa.

W ślad za kultywowaniem takich przekonań mogą pojawiać się również ogromne problemy w komunikacji między parami w związkach, w których każdy z partnerów może mieć kulturowo zbudowaną wizję tego, czego oczekuje od drugiej strony, a każde zachowanie niezgodne z tym wzorem może powodować zdziwienie czy niezrozumienie. Naszą odpowiedzialnością jest praca nad złamaniem tego typu krzywdzących stereotypów nie tylko dla swojego dobra, ale i dla dobra kolejnych pokoleń, którym dzięki nam może się żyć lepiej.

Jak mężczyźni mogą zadbać o swoje zdrowie psychiczne?

Niemożność do wyrażania siebie i do podejmowania decyzji, które pochodzą z naszych wewnętrznych potrzeb, wynikająca z presji otoczenia, może skutkować kłopotami z wyrażaniem emocji, co w efekcie wiąże się z obniżeniem naszego dobrostanu.

Według statystyk, przynajmniej jeden na dziesięciu mężczyzn zmaga się z problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym, jednak rzadziej niż kobiety sięgają w związku z tym po profesjonalną pomoc. Jak zatem współczesny mężczyzna może wspierać siebie w poszerzaniu możliwości wyrażania siebie a jednocześnie zadbać o własne zdrowie psychiczne?

1. Prosić o pomoc na przekór stereotypom

   Pierwszym krokiem w drodze do lepszego samopoczucia psychicznego jest porzucenie przekonania, że zwrócenie się o pomoc jest przejawem słabości. W rzeczywistości jest bowiem zupełnie odwrotnie – umiejętność dostrzeżenia swoich słabych stron i chęć pracy nad nimi jest oznaką siły oraz pewności siebie. Jest to również forma okazania bliskim naszego zaufania i wspólnego budowania silnej relacji oraz odporności psychicznej.

2. Nie bać się rozmawiać o swoich uczuciach

   Szczere i otwarte rozmawianie o tym, co nas trapi lub uszczęśliwia, jest niezwykle ważne dla każdego, ale szczególnie dla mężczyzn wychowanych w myśl zasady, że o uczuciach się nie rozmawia. Wielu z nas nadal żyje w przekonaniu, że otwarcie się przed kimś obnaża nasze słabości i naraża nas na wykorzystanie ich przeciwko nam. Życie w taki sposób jest jednak niezwykle krzywdzące dla naszej psychiki, ale i dla naszych relacji z bliskimi ludźmi, które mają okazję zacieśniać się tylko wtedy, kiedy jesteśmy ze sobą szczerzy i nie boimy się uzmysławiać sobie swoich słabych stron. Dlatego też, nigdy nie jest za późno, by zacząć pracować nad dostrzeganiem i rozumieniem własnych emocji, nawet jeśli startujemy z pozycji silnego zablokowania tej sfery funkcjonowania. Taki systematyczny trening z czasem poszerza naszą samoświadomość i pomaga nam w samoregulacji uczuć. Umiejętności tego typu można trenować dzięki dołączonej do tego artykułu karcie pracy – sprawdź sekcję Dostrzeganie własnych emocji i ich znaczenia.

3. Doskonalić umiejętność samoobserwacji

   Ważnym elementem dbania o swoje zdrowie psychiczne jest także uważność względem własnych zachowań i tego, co je powoduje i zasila. Warto jest przyjrzeć się swoim przekonaniom i temu, w jaki sposób na nas wpływają. Czy są to rzeczywiście nasze własne przekonania, czy coś, co w nas wyuczono? Czy pokrywają się one z obecną rzeczywistością i służą nam? Taka samoanaliza pomoże nam lepiej zrozumieć siebie, ale też to, w jaki sposób nasze wychowanie wpłynęło na nasze postrzeganie świata i zweryfikować nasze przekonania jeśli jest to konieczne. Pomocna może być sekcja Weryfikacja własnych przekonań dołączonej do artykułu karta pracy.

4. Edukować siebie i innych

   W środowiskach akademickich postawa wobec postrzegania mężczyzn opierająca się na gloryfikowaniu takich cech jak siła, zdecydowanie, niezłomność przy jednoczesnym minimalizowaniu istotności cech takich jak empatia czy wrażliwość, nazwano „toksyczną męskością”. Uznano, że kultywowanie takiego wzorca męskości jest szkodliwe zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Zgłębienie tematu toksycznej męskości i tego, jak wpływa na nasze życie, jest bardzo ważne, ponieważ może pomóc nam w dążeniu do bycia autentycznym i rozwijaniu inteligencji emocjonalnej. W ramach takiej edukacji można próbować świadomie obserwować sytuacje społeczne z jakimi mamy do czynienia i aktywnie reagować na przekonania innych mężczyzn, które mogą wywoływać w nich nieświadome cierpienie lub presję. Otwarte powiedzenie koledze „Czy wiesz, że okazywanie smutku nie jest niczym złym ani niemęskim” może nieść dużą ulgę.

5. Dbać o siebie i promować self-care wśród innych mężczyzn

   W niektórych kręgach szeroko pojęte self-care nadal jest uważane za niemęskie, spychane na drugi plan i ignorowane. Ważne jest, aby promować zdrowe podejście do swojego dobrego samopoczucia i nie stronić od dbania o siebie, zarówno na polu ciała jak i psychiki. Dzięki temu możemy budować zdrowszą relację z naszym zdrowiem, doceniać to, co nam umożliwia i po prostu czuć się lepiej, ale jednocześnie promować takie postawy, ukazując innym, że jest to możliwe.
   Najprostsze działania oparte o self-care to na przykład:
   
   • dbanie o odpowiednią ilość i jakość snu,
   • przeznaczanie czasu na pielęgnowanie swojego hobby,
   • utrzymywanie dobrych relacji z innymi ludźmi,
   • uzmysławianie sobie własnych emocji,
   • dbanie o dobrą proporcję między czasem pracy a czasem odpoczynku.

6. Korzystać z dostępnych zasobów i pomocy profesjonalistów

   Badania ukazują, że przynajmniej jeden na dziesięciu mężczyzn zmaga się z problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym, ale mniej niż połowa z nich sięga w związku z tym po pomoc profesjonalisty. Grupy wsparcia, terapia indywidualna czy nawet materiały dostępne online mogą okazać się pomocne w sytuacji, gdy doświadczamy stresu lub zauważamy u siebie oznaki depresji. Nie bójmy się szukać wsparcia, gdy go potrzebujemy. Warto wiedzieć, że w razie trudności z realizacją celów można skorzystać z pomocy coacha lub mentora a w sytuacji obniżonego nastroju, czy innych kłopotów z samopoczuciem psychicznym umówić się na spotkanie z psychologiem lub psychoterapeutą.

Uzmysłowienie sobie własnej wrażliwości i pozwalanie na nią, może być wyzwalającym uczuciem, które niesie ulgę i uwalnia nas spod pręgierza nieaktualnych i bezpodstawnych oczekiwań – zarówno innych wobec nas, jak i nas samych wobec siebie. Ważne jest także, by nie bać się zwracać uwagi na toksyczne zachowania innych mężczyzn i wspólnie budować przestrzeń przyjazną dla wszystkich. Wzajemne wspieranie się, braterstwo i uczucie przynależności do grupy przyczyni się do realnych zmian na lepsze, nie tylko w sferze osobistej, ale i w naszym otoczeniu.

Skorzystaj z karty, którą stworzyliśmy, by pomóc Ci w pracy z emocjami i przekonaniami. Znajdziesz ją tutaj.

Źródła:

1. Mayo Clinic Health System – “Is Having a Sense of Belonging Important?” (https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/is-having-a-sense-of-belonging-important)

2. American Psychological Association (APA) – “CE Corner: Understanding the Impact of Social Connection” (https://www.apa.org/monitor/2019/01/ce-corner)

3. Anxiety and Depression Association of America (ADAA) – “Men’s Mental Health” (https://adaa.org/find-help/by-demographics/mens-mental-health)

4. Online Library Wiley – “Social integration, social support and sexual health among male sex workers in China: A cross-sectional study” (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/hsc.13788)