Początek wędrówki

Niezależnie od tego, czy jesteśmy świeżo upieczonym, czy doświadczonym rodzicem, rozpoczynanie wędrówki ku poczęciu zwykle pełne jest wielu, czasem sprzecznych emocji. Towarzyszyć nam mogą zarówno radość, ekscytacja czy inne przyjemne emocje jak i z drugiej strony obawy – na przykład te związane ze zdrowiem naszego przyszłego dziecka, przebiegiem porodu czy też z ogromnym poczuciem odpowiedzialności za istotę, którą chcemy sprowadzić na ten świat. W końcu poczęcie, moment narodzin i wychowanie młodego człowieka to początek kolejnego rozdziału w naszym życiu, pełnego nowych doświadczeń i pięknych chwil – ale także niepewności i obaw spowodowanych oczekiwaniem na nieznane jeszcze wyzwania i zobowiązania. Zanim więc rozpoczniemy tę pełną wrażeń przygodę, warto zatrzymać się na moment, by pochylić się nad swoim zdrowiem mentalnym. Okazuje się bowiem, że nasz dobrostan psychiczny odgrywa dużo większą rolę w kwestii naszej płodności, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.

Płodność a zdrowie psychiczne – co może wpływać na trudności w poczęciu?

W dzisiejszych czasach coraz częściej specjaliści w dziedzinie płodności i zdrowia psychicznego alarmują, że nasze samopoczucie oraz subiektywne poczucie zadowolenia bądź jego braku z tego jak kształtuje się nasze życie, to jak radzimy sobie z codziennymi wyzwaniami i sprawami oraz sposób w jaki oceniamy siebie samych, mają wpływ na naszą fizyczną zdolność do prokreacji. Często zapominamy o tym w momencie rozpoczęcia starań o dziecko a skupiamy się wyłącznie na fizycznym zdrowiu. Oto obszary związane z psychicznym funkcjonowaniem, które mogą zaburzać naszą płodność:

1. Przewlekły stres

Stres ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie psychiczne, a jego przewlekła postać może poważnie odbić się na naszym zdrowiu fizycznym. Nikogo nie zaskoczy więc zapewne informacja, że stres może w znacznym stopniu przyczyniać się do problemów z płodnością, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Mechanizm w jaki przewlekły stres uszkadza naszą zdolność do prokreacji polega na osłabieniu pracy wszelkich narządów i procesów w naszym ciele, również tych ściśle związanych z płodnością, kiedy nasz organizm musi zmagać się z nadmierną ilością stresu. Nieleczony stres może mieć wpływ na jakość nasienia – zarówno ruchliwość plemników, jak i ich ilość i żywotność, co potwierdzają badania nad problemami z płodnością u mężczyzn. Jedno z takich badań, przeprowadzone przez naukowców z Kalifornii na blisko dwustu mężczyznach po 30 roku życia, wykazało istotne pogorszenie jakości nasienia u mężczyzn doznających znaczącej ilości stresu w codziennym życiu. Co więcej, stres przyczynia się do problemów z zaśnięciem oraz znacznie pogarsza jakość snu, co z kolei może negatywnie wpływać na zdolność poczęcia u kobiet, jak sugeruje analiza badań przeprowadzona przez zespół psychiatrów i ginekologów Uniwersytetu Pensylwanii.

2. Depresja

Choć do tej pory nie znaleziono bezpośredniego wpływu depresji na płodność, istnieją badania, które ukazują, że jej pośrednie efekty zdecydowanie nie sprzyjają poczęciu. Obniżony nastrój, apatia, ogólna niechęć i zmęczenie przyczyniają się bowiem do obniżonej częstotliwości i jakości zbliżeń między partnerami, co z kolei znacznie zmniejsza szansę na poczęcie. Co ciekawe, zespół specjalistów ginekologii i położnictwa ze Stanów Zjednoczonych odkrył w jednym z takich badań korelację pomiędzy ciężkim epizodem depresyjnym u mężczyzn a obniżoną możliwością poczęcia.

3. Niepokój i zaburzenia lękowe

To, w jaki sposób zaburzenia psychiczne związane z lękiem i niepokojem wpływają na płodność, nie jest do końca jasne, ale mimo to ich korelacja jest namacalna. Przykładowo, badanie przeprowadzone w Japonii na kobietach doświadczających problemów związanych z płodnością sugeruje, że najpopularniejsza wśród nich diagnoza to zaburzenia lękowe, których doświadcza aż 23% badanych. 10% z nich zmaga się z kolei z dystymią – przewlekłą, łagodną formą depresji połączoną z zaburzeniami lękowymi. Co istotne, okazuje się także, że stres i lęk związany z trudnościami w poczęciu może być bardziej powszechny i nasilony, niż stres związany z poważnymi chorobami, takimi jak choroby serca czy nawet nowotwór.

Analizując sposób życia społeczeństw zachodnich w których nadmierny stres jest coraz częstszym zjawiskiem i następuje ogromny wzrost diagnoz związanych z depresją, zaburzeniami osobowości czy chorobami psychicznymi, można założyć, że zjawiska te odbiją się negatywnie na naszej zdolności do poczęcia nowego życia. Jak zatem można wspierać samych siebie w utrzymaniu zdrowia i wesprzeć swoją płodność?

Jak wspierać swoje zdrowie psychiczne na drodze do poczęcia?

Zdrowa, silna relacja z partnerem lub partnerką

Dobra relacja z partnerem/partnerką to podstawa skutecznych starań i pierwsze, na co powinniśmy zwrócić uwagę. Zadbajmy o to, żeby wszystkie kwestie związane z przyszłym rodzicielstwem zostały wyjaśnione i dookreślone w naszej relacji, co pozwoli nam uniknąć konfliktów w przyszłości. Wzajemne wsparcie i zrozumienie to klucz do naszego dobrego samopoczucia mentalnego, uczucia stabilności, a także pewności siebie i obranych celów. Warto wspólnie planować i podejmować decyzje związane z rodzicielstwem, ale także rozmawiać o naszych wartościach, po to, by upewnić się, że oboje partnerów podobnie rozumie wizję tego jak powinno wyglądać codzienne, wspólne życie z wymarzonym dzieckiem.

Wsparcie profesjonalisty

Stres związany ze staraniami o dziecko wpływa nie tylko na sam proces poczęcia – może także sięgnąć naszego codziennego prywatnego i zawodowego życia. By uniknąć piętrzenia się czynników stresogennych – między innymi frustracji i zmęczenia – warto sięgnąć po pomoc psychologa, który pomoże nam przebrnąć przez ten okres bez uszczerbku na naszym zdrowiu mentalnym oraz wesprze nas w układaniu naszej codzienności wokół nowego rozdziału naszego życia. Dobroczynne działanie terapii – w szczególności terapii poznawczo-behawioralnej – na staranie się o dziecko jest potwierdzone naukowo, a co więcej – może być w tej kwestii bardziej skuteczne od niektórych leków przeciwdepresyjnych, po które czasem sięgają ci, u których długotrwałe i nieudane starania o dziecko pogłębiają kłopoty z odczuwaniem satysfakcji z życia.

Wspierające mechanizmy odreagowania

Ogromną częścią starania się o dziecko staje się często oczekiwanie, które po czasie może stać się męczące i stresujące. Dotyczyć to może w szczególności kobiet, które w oczekiwaniu na wymarzone dwie kreski na teście ciążowym zatrzymują swoją aktywność w innych obszary swojego życia i wpadają w nadmierne myślenie o kwestiach związanych z tym czy w końcu w tym miesiącu udało im się zająć w ciążę czy też nie. Często w takim stanie zapominamy o naszych hobby, zajęciach które do tej pory dawały nam przyjemność lub zaniedbujemy relacje z innymi ludźmi. Zamiast napędzać w sobie obawy i skupiać całą swoją uwagę na czymś, na mamy ograniczony wpływ, warto znaleźć zdrowy sposób na odreagowanie i ustabilizowanie swoich emocji. Skupienie nadmiaru energii na nowej, ekscytującej pasji, lekkim treningu czy po prostu chwili spędzonej na świeżym powietrzu pozwoli nam zrelaksować się, odciąć się od niepokojących myśli i zregenerować siły na dalszą „wędrówkę”. Warto również redukować odczuwalny stres, korzystając z udowodnionych naukowo metod, takich jak: kontakt z naturą, słuchanie uspokajającej muzyki, praca ze świadomą obserwacją oddechu czy uprawnianie medytacji.

System wsparcia

Grupa bliskich nam osób, na których możemy polegać, zarówno w kwestii namacalnej pomocy, jak i wsparcia mentalnego, jest kluczowym elementem naszego komfortu psychicznego. Zdrowy, pełny system wsparcia społecznego, złożony z osób, z którymi pozostajemy w dobrej relacji i które dobrze nam życzą pomoże nam odciążyć naszą psychikę, odstresować się i skupić na tym, co dla nas najważniejsze.

Przygotowanie psychiki na rodzicielstwo

Większości z nas zupełnie naturalnym wydaje się to, że kiedy w naszym życiu ma pojawić się dziecko należy przygotować przestrzeń w której mieszamy – nasze domy – w taki sposób, by były odpowiednie dla noworodka. Oprócz porządków w najbliższej przestrzeni, zaopatrujemy się również w potrzebne wyposażenie takiej jak łóżeczko, wózek czy inne potrzebne w opiece nad dzieckiem gadżety. Rzadko jednak wizja powitania na świat naszego życia łączy się w naszej świadomości z podobnymi przygotowaniami w naszej psychice. Mając na uwadze, że nasze nastawienie jako pierwszych ważnych opiekunów dla naszych dzieci ma kluczowe znaczenie dla ich poczucia bezpieczeństwa i rozwoju, ważne jest by nie zapominać o zatroszczeniu się o nasze psychiczne zasoby, umiejętność regulacji emocji czy uregulowanie naszej relacji z nadmiernym stresem zanim staniemy się rodzicami. W wytropieniu ważnych obszarów, którymi warto się zatroszczyć może pomóc karta pracy „Psychika otwarta na płodność i rodzicielstwo” która jest dołączona do tego artykułu.

To co bardzo istotne, zaopiekowanie się punktami z powyższej listy jest uniwersalnym przepisem na wyższe zadowolenie z życia i stanowi prewencję zdrowia psychicznego. Zadbanie o te obszary nie tylko pomoże nam wesprzeć płodność ale również, pomoże nam podnieść jakość codziennych chwil i naszego samopoczucia oraz być bardziej świadomym i empatycznym rodzicem w chwili, gdy przywitamy na świecie swojego potomka. Zabiegi oparte na zatroszczeniu się nie tylko o nasze ciała, które mają wykonać pracę związaną z sprowadzeniem na świat nowego życia, do której są zaprogramowane, ale także przygotowania naszej psychiki do tej przygody, mogą stanowić najlepsze wdrożenie do rodzicielstwa i czynić nas lepszymi opiekunami, pełnymi wsparcia dla naszych dzieci.

Skorzystaj z karty, która pomoże Ci zadbać o Twój dobrostan psychiczny.