Kiedy nadchodzi wiosna, dni stają się coraz dłuższe a słońce coraz częściej nieśmiało wygląda do nas zza chmur, wszyscy powoli otrząsamy się z zimowej ociężałości. Wielu z nas niebawem zabierze się za wiosenne porządki, wietrzenie szaf i przygotowania do tej cieplejszej, jaśniejszej części roku. Wiosna to również w powszechnym przekonaniu dobry czas na nowe początki. Tak jak nasza przestrzeń, tak i nasza strefa mentalna może wymagać swego rodzaju przewietrzenia i zresetowania.

Przeciążenie informacyjne i inne źródła zmęczenia

Nasz mózg ma ograniczoną pojemność i określoną wydajność i tak jak komputer, spowalniający przez zbyt wiele otwartych kart w przeglądarce, przy natłoku informacji z zewnątrz, może mieć trudność z ich przetwarzaniem. W dzisiejszych czasach naprawdę niezwykle łatwo o przeładowanie naszej psychiki i procesów poznawczych mózgu. Dzieje się tak, gdyż coraz więcej sfer naszego życia przenosi się do Internetu, co sprawia, że ciężej jest nam ograniczyć korzystanie z tego medium. Negatywne wiadomości, niepotrzebne reklamy i inne rozpraszacze atakują nas z każdej strony, przez co nasze mózgi mają problem z przetwarzaniem istotnych dla nas informacji. Takie przeładowanie informacyjne jest ogromnym źródłem stresu i może nieść za sobą wiele negatywnych skutków, takich jak:

• problemy z koncentracją i pamięcią krótkotrwałą;
• wrażliwość na bodźce, irytacja, złość;
• utrudnione podejmowanie decyzji, otępienie.

Długotrwałe, ignorowane przeciążenie informacyjne może prowadzić także do uczucia lęku i niepokoju, zwanego przez naukowców “niepokojem informacyjnym”.

Powszechnym źródłem codziennego zmęczenia i obciążenia ludzi, oprócz nadmiaru bodźców wzrokowych i słuchowych, może być życie w pośpiechu oraz nadmiar stresu. Często bywa tak, że trudno jest nam w codziennym zabieganiu myśleć i troszczyć się o stan własnego zdrowia i jego prewencję czyli przeciwdziałanie negatywnym zmianom. Bywa tak też, mimo złego samopoczucia, nie drążymy przyczyn takiego stanu poddając się mu a nawet z czasem uznając go za coś naturalnego.

Detoks dla ciała i psychiki

Jak zatem uchronić się od negatywnych skutków przeciążenia informacyjnego, dać swojej psychice odpocząć i zresetować swój mózg, by rozpocząć kolejną porę roku w pełnej gotowości na nowe wyzwania, które ze sobą niesie, oraz wesprzeć stan swojego zdrowia? Jak uwrażliwić się na uzmysławianie sobie tego, że w dużej mierze mamy realny wpływ na poziom odczuwalnego dobrostanu? Sposobów jest wiele, a każdy z nich może być bardzo dobrym fundamentem do budowania lepszych nawyków na przyszłość:

1. Nowe ustawienie wewnętrznego zegara

Odpowiednia ilość snu to fundament dobrego zdrowia i samopoczucia. Nie należy ignorować jej istotności, ponieważ jest niezwykle ważna dla regeneracji naszego mózgu. Poszczególne fazy snu pozwalają na odnawianie się neuronów kory mózgowej, zapamiętywanie i zapisywanie nowo przyswojonych informacji, a także usuwanie tych zbędnych. Należy więc zadbać o to, by chodzić spać o regularnej porze, nie przeciągać wieczornych zajęć w nieskończoność i solidnie się wysypiać. Dzięki ustaleniu w miarę stałej godziny snu i przestrzeganiu jej, nastawimy swój wewnętrzny zegar, co pozwoli nam budzić się w pełni sił. Warto także zwrócić uwagę na swoje wieczorne rytuały, a przede wszystkim zrezygnować z używania monitorów emitujących niebieskie światło, takich jak laptop, telefon czy telewizor, minimum 30 minut przed snem. Urządzenia takie, używane bezpośrednio przed snem, mogą hamować wytwarzanie się melatoniny, czyli hormonu na którego produkcję mają wpływ światło i ciemność, co pobudza nas i utrudnia zaśnięcie.

2. „Kąpiele leśne”, czyli czas spędzony w otoczeniu natury.

Wraz z nadejściem wiosny pogoda coraz bardziej sprzyja nie tylko krótkim spacerom, ale także aktywności fizycznej na zewnątrz. Warto z tego korzystać i poświęcić choćby chwilę na przebywanie wśród budzącej się do życia natury – badania dowodzą bowiem, że wystarczy 20 minut spędzonych w otoczeniu zieleni, by nasze samopoczucie psychiczne znacznie się poprawiło. Japończycy mają na to idealny sposób, zwany „shinrin-yoku”, czyli dosłownie „kąpiele leśne”. Wyrażenie to oznacza po prostu spędzanie czasu w naturze i odcięcie się od niepotrzebnych bodźców, by w pełni korzystać z otaczającej nas atmosfery i przyjmować ją wszystkimi zmysłami. Qing Li, specjalista tej metody i doktor nauk medycznych, odkrył w swoich badaniach, że takie bezcelowe spacery pozwalają się zrelaksować oraz zredukować stres i uczucie niepokoju.

3. Wprawianie ciała w ruch.

Regularne ćwiczenia dostosowane do naszych możliwości nie tylko wpływają na naszą kondycję fizyczną, ale także dotleniają nasz mózg, pozwalają mu odpocząć i zresetować się. Badania wskazują, że umiarkowane ćwiczenia takie jak jogging, pływanie czy jazda na rowerze, ale także praca w ogrodzie czy nawet taniec, przyczyniają się do redukcji stresu i uczucia niepokoju oraz mogą zapobiegać rozwinięciu się depresji, a kiedy ona występuje, łagodzić jej objawy.

4. Cyfrowy detoks.

Odpoczynek od elektroniki, to bardzo ważny element dbania o swoje zdrowie psychiczne. Jeśli Twoje myśli ciągle dryfują w stronę mediów społecznościowych lub zawartości własnej skrzynki mailowej i odczuwasz stres, gdy nie masz telefonu, lub nieobcy ci jest niepokój związany z natłokiem informacji, to może być znak, że Twój umysł i ciało domagają się odpoczynku od częstego używania elektroniki. Pierwszym krokiem może być w takiej sytuacji zweryfikowanie, kiedy rzeczywiście telefon czy komputer są ci niezbędne i postanie się o nie używanie ich w innym wypadku. Pomocne może być także usunięcie niepotrzebnych aplikacji, dźwiękowych powiadomień i wylogowanie się na jakiś czas ze zbędnych mediów społecznościowych. Dzięki takiemu zminimalizowaniu kontaktu z elektroniką pozwolisz swojemu mózgowi odpocząć i zyskasz więcej czasu na rzeczy, które sprawiają Ci radość.

5. Zatrzymać się

Nasze życia pędzą do przodu w zawrotnym tempie i czasem ciężko nam za nimi nadążać. By zresetować swój mózg i dać mu szansę na regenerację, warto spróbować medytacji uważności, która pozwala zatrzymać się na moment w codziennych, automatycznych czynnościach, przetworzyć emocje i wydarzenia minionego dnia oraz po prostu odpocząć. Pomocnym narzędziem może być także prowadzenie dziennika z zapiskami dotyczącymi naszych myśli lub odczuwalnych stanów emocjonalnych, albo inna czynność, która pomoże nam skoncentrować się przez chwilę na sobie i doświadczyć ciszy i spokoju.

6. Lecząca moc dobrych relacji

Silne więzi z bliskimi osobami oraz świadomość bycia wspieranym przez innych pomaga nam w budowaniu odporności psychicznej, redukuje stres, a także może zapobiegać rozwijaniu się zaburzeń psychicznych, czego dowodzą liczne badania. Warto więc dbać o relacje z najbliższymi, spędzać wspólnie czas i wspierać się nawzajem.

7. Coś nowego

Zmiany mogą być trudne, ale czasem nowy, wspierający nawyk czy hobby to dokładnie to, czego nasz mózg potrzebuje dla zrestartowania się. Warto spróbować więc czegoś całkowicie nowego, by mieć okazję do rozwijania nie znanych nam dotąd umiejętności. Sytuacje, w których próbujemy jakiejś nowej aktywności, mogą dostarczać nam sporej porcji zabawy ale też być źródłem wiedzy o własnych preferencjach oraz mocnych i słabych stronach. Taka wiedza poszerza naszą samoświadomość czyli rozmienienie siebie samych. Psychologowie twierdzą, że uczestniczenie w zajęciach artystycznych, kreatywnych, opartych na ruchu czy kontakcie z innymi osobami, może pomóc nam zmniejszyć poziom odczuwalnego stresu i poprawić samopoczucie.

Wiosenny reset

Nadchodząca pora roku sprzyja kształtowaniu się nowych nawyków, napełniając nas optymizmem i motywacją do pozytywnych zmian. Często bowiem bywa tak, że wielu ludzi, odczuwa radość z na myśl o tym, że zima się kończy i nadchodzą ciepłe dni. Naturalnie też, wraz z przyjściem wiosny, możemy odczuwać przypływ sił i nowej energii. Warto skorzystać z tej okazji do zresetowania swojego mózgu i przeistoczenia naszych codziennych rytuałów w taki sposób, by znaleźć czas na odpoczynek psychiczny, który jest niezwykle ważny dla naszego dobrego samopoczucia i poprawnego funkcjonowania.

Aby wspomóc Cię w pracy własnej przygotowaliśmy dla Ciebie kartę pracy, która pomoże Ci w tych wiosennych porządkach. Znajdziesz ją tutaj.

Źródła:

1. Okolo, Stanley. (2021). “Information Overload: Causes, Symptoms, Consequences and Solutions” published in the Asian Journal of Information Science and Technology, 11, pp. 1-6. DOI: 10.51983/ajist-2021.11.2.2887.
2. Kirsh, David. (2000). “A Few Thoughts on Cognitive Overload” published in Intellectica, 1, pp. 19-51. DOI: 10.3406/intel.2000.1592.
3. Eugene, Andy & Masiak, Jolanta. (2015). “The Neuroprotective Aspects of Sleep” published in MEDtube science, 3, pp. 35-40.
4. West KE, Jablonski MR, Warfield B, Cecil KS, James M, Ayers MA, Maida J, Bowen C, Sliney DH, Rollag MD, Hanifin JP, Brainard GC. “Blue light from light-emitting diodes elicits a dose-dependent suppression of melatonin in humans” published in the Journal of Applied Physiology, vol. 110, no. 3, 2011, pp. 619-626. DOI: 10.1152/japplphysiol.01413.2009. Epub 2010 Dec 16. PMID: 21164152.
5. Hon K. Yuen & Gavin R. Jenkins (2020) “Factors associated with changes in subjective well-being immediately after urban park visit” published in the International Journal of Environmental Health Research, 30, pp. 134-145. DOI: 10.1080/09603123.2019.1577368.
6. Li, Qing. (2018). FOREST BATHING: How Trees Can Help You Find Health and Happiness, published by Viking, an imprint of Penguin Publishing Group, a division of Penguin Random House LLC. Copyright © Qing Li, 2018.
7. Sharma A, Madaan V, Petty FD. “Exercise for mental health” published in the Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 8, pp. 106. DOI: 10.4088/pcc.v08n0208a. PMID: 16862239; PMCID: PMC1470658.
8. Harandi TF, Taghinasab MM, Nayeri TD. “The correlation of social support with mental health: A meta-analysis” published in the Electronic Physician, 9, pp. 5212-5222. DOI: 10.19082/5212. PMID: 29038699; PMCID: PMC5633215. Also, Yang YC, Boen C, Gerken K, et al. (2016) “Social relationships and physiological determinants of longevity across the human life span” published in Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 113, no. 3, pp. 578–583.
9. Kaimal, G., Ray, K., & Muniz, J. (2016). “Reduction of Cortisol Levels and Participants’ Responses Following Art Making” published in Art Therapy, 33, pp. 74-80. DOI: 10.1080/07421656.2016.1166832.