Czym jest zdrowie mentalne?

Zdrowie mentalne to nieodzowny element naszego poprawnego funkcjonowania. Sfera mentalna obejmuje różne zagadnienia związane z pracą naszego mózgu, a ponieważ to właśnie on jest odpowiedzialny za naszą ocenę rzeczywistości, to utrzymanie go w zdrowiu jest kluczowe dla naszej odczuwanej jakości życia. Zdrowie psychiczne to zatem zdrowe myślenie, umiejętność pracy z własnymi emocjami, dbanie o procesy zachodzące w naszym umyśle, takie jak pamięć czy koncentracja, troszczenie się o własne samopoczucie oraz rozwijanie kompetencji, które mogą nas w tym wspierać – np. optymalna organizacja czasu pracy.

Bycie w dobrostanie a zdrowie mentalne

Kiedy możemy powiedzieć, że funkcjonujemy w dobrostanie? Wtedy, gdy z łatwością radzimy sobie z codziennymi wyzwaniami, potrafimy bez większego wysiłku dostosować się do zmiennych okoliczności codziennego życia, posiadamy narzędzia umożliwiające radzenie sobie w trudnych sytuacjach oraz bezproblemowo odczytujemy sygnały naszego organizmu informujące nas o naszych potrzebach – np. wezwanie do odpoczynku czy potrzebę ruchu fizycznego. Aby dążyć do dobrostanu warto pracować nad pięcioma czynnikami związanymi z naszym funkcjonowaniem: odpowiednią regulacją emocji, odpoczynkiem, świadomością treści własnych myśli i ich ulotności, równowagą między czterema strefami życia – rodziną, przyjaciółmi, zdrowiem, karierą – oraz minimalizowaniem negatywnego działania stresu. Dbanie o każdą z tych pięciu sfer ma ogromny wpływ na nasze zdrowie mentalne.

Mindfulness narzędziem dbania o zdrowie mentalne

Aby ułatwiać sobie funkcjonowanie własnej sfery mentalnej, można użyć narzędzi uznanych przez specjalistów jako skuteczne w tej dziedzinie. Jednym z nich jest  Mindfulness, czyli uważna obecność albo po prostu uważność. Jest to metoda leczenia i samorozwoju, a także sposób na życie i technika medytacyjna – umiejętność, która regularnie praktykowana przynosi harmonię wewnętrzną, pomaga redukować stres i jego niepożądane efekty, a także sprzyja zdrowiu – mówiąc krótko, podnosi jakość życia. Metoda ta została poddana wielu badaniom a jej skuteczność i pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne zostały potwierdzone przez naukowców. Mindfulness, nazywana „świecką medytacją”, posiada cały wachlarz pozytywnych efektów; pomaga zdystansować się do przeżywanych sytuacji i nabrać nowego spojrzenia na nie, podnosi poziom samoakceptacji i samoświadomości, umożliwia wgląd we własne procesy myślowe i emocjonalne, poprawia koncentrację, a nawet ułatwia radzenie sobie z chronicznym bólem fizycznym. Jeśli jesteśmy zainteresowani kwestiami wsparcia własnego zdrowia mentalnego i założenia uważności wydają nam się ciekawe, warto zapoznać się bliżej z tą metodą i spróbować wdrożyć jej elementy w naszą codzienność.

Regulacja emocji – dlaczego jest tak ważna?

Emocje to nietrwałe, gwałtowne uczucia o silnym zabarwieniu – pozytywnym, negatywnym lub neutralnym. Jest to swego rodzaju odpowiedź naszego umysłu na zaistniałe wydarzenie. Każdy z nas odczuwa emocje, zarówno w umyśle, jak i w ciele – mogą jawić się one jako wewnętrzne odczucia fizyczne, np. ucisk w klatce piersiowej lub reakcje zewnętrzne – gesty czy mimika. Przez cały czas doświadczamy jakichś emocji, nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi, dlatego ważne jest, żeby umieć je rozpoznawać, nazywać i analizować. Emocje są dla nas źródłem energii i informacji o tym, jacy jesteśmy, o tym, co jest dla nas ważne, co daje nam radość, co nas martwi i co sprawia nam trudność. Proces nawiązywania kontaktu z naszym życiem uczuciowym może okazać się długi i trudny – warto jednak poświęcić mu swój czas i uwagę, ponieważ ma on potencjał poprawy jakości naszego życia. Pozwalając emocji wybrzmieć i naturalnie przeminąć rozładowujemy energię towarzyszącą tej. Jeśli natomiast tłamsimy ją, zatrzymana energia pozostaje w naszym organizmie, powodując napięcie, obniżony nastrój, a nawet bóle somatyczne. Nie istnieją dobre i złe emocje – każda z nich jest ważna i ma określoną rolę – pojęcie stabilności emocjonalnej oznacza więc doświadczanie i przeżywanie w pełni wszystkich ich rodzajów. Jeśli odczuwamy, że nasze życie emocjonalne zawiera jakieś blokady, wyparte zdarzenia, w których zawarte były trudne emocje czy też mamy wrażenie, że jesteśmy emocjonalnie odrętwiali to warto skoncentrować się na pracy z własnymi emocjami. Takie skupienie się na wewnętrznym życiu emocjonalnym może być wsparte przez specjalistów np. w trakcie procesu psychoterapii.

Wpływ stresu na zdrowie mentalne

Stres pojawia się, gdy coś, co jest dla nas ważne, jest zagrożone. Towarzyszy nam on w każdej dziedzinie naszego życia – pojawia się zarówno wskutek niespodziewanych wydarzeń losowych, jak i drobnych, codziennych sytuacji. Jest to mechanizm adaptacyjny człowieka, pomagający przetrwać wszelkiego rodzaju wyzwania i trudności. Niestety, przewlekła forma stresu ma bardzo negatywny wpływ na nasze zdrowie – pogarsza naszą sprawność i wydajność, może powodować szereg zaburzeń oraz chorób psychosomatycznych, takich jak choroby układu krążenia czy migreny. Stres przyczynia się również do powstawania dyskomfortu psychicznego, zaburzeń zachowania i trudności w dostosowywaniu się do otoczenia. Przeżywanie stresujących, kryzysowych wydarzeń życiowych osłabia układ odpornościowy oraz zwiększa tendencję do zachowań antyzdrowotnych – sięgania po używki, nieprawidłowego odżywiania czy zaniedbywania harmonogramu snu. Nadmiar stresu jest po prostu obciążający dla całego organizmu a zatem również dla naszej psychiki. Warto zatem w  opiekę nad zdrowiem mentalnym wdrożyć sposoby mające na celu minimalizowanie doświadczanego stresu.

Zadanie na całe życie

Bardzo wiele czynników ma wpływ na stan naszego zdrowia psychicznego, czasem mimo prób dbania o jego dobro, przegrywamy z genetyką, gdyż wiele skłonności, zaburzeń czy chorób psychicznych otrzymujemy w genach od naszych przodków. Jednak wpływ środowiskowy, a wiec to, w jaki sposób będziemy starać się układać własne życie jest nie do przeceniania w dbaniu o własny dobrostan. To co możemy robić by go wspierać to szereg czynności i ścieżek funkcjonowania opierających się na minimalizowaniu stresorów, dbaniu o jakość relacji z innymi, pracę nad sferą emocjonalną czy też rozwijanie uważności. Z pewnością nie są to sfery, które da się uzdrowić z dnia na dzień, zatem troska o dobrostan psychiczny to po prostu zadanie na całe życie.