Ciąża, poród i połóg to wyjątkowy, przełomowy czas w życiu każdej kobiety, także mężczyzny oraz całej rodziny. Połóg to czas, kiedy ciało kobiety po porodzie powoli wraca do stanu przed ciążą. Zatem to czas wyjątkowo trudny ale i piękny kiedy to matka i ojciec uczą się swojego dziecka, uczą się ról rodzicielskich. Potrzebują wtedy szczególnej wrażliwości, ciepła i wsparcia ze strony bliskich, rodziny, przyjaciół. Należy jednak pamiętać że istnieje ryzyko wystąpienia po porodzie problemów ze zdrowiem psychicznym u matek.

Baby blues

Naturalne jest, że w pierwszych dniach po porodzie pojawia się krótkotrwałe obniżenie nastroju. Nazywane ono bywa niekiedy baby blues lub postpartum blues. Nazywane jest też depresją dnia trzeciego, gdyż zwykle pojawia się właśnie 3 dnia po porodzie, wraz z nawałem pokarmu. Występuje dość często, dotyczy nawet 85% kobiet po porodzie, i ze względu na jego powszechność powinien być traktowany jako typowa zmiana. Trwa krótko, tylko dzień lub dwa i mija samoistnie, bez leczenia.

Depresja poporodowa

Należy być świadomym tego, że pojawiający się smutek jest naturalny. Natomiast poważniejszym problemem połogu jest depresja poporodowa, która pojawia się zwykle nieco później niż baby blues – zwykle w ciągu pierwszego miesiąca, czasem nawet w ciągu pierwszego roku po porodzie. Uważa się, że występuje u około 15% rodzących kobiet. Czas trwania tej depresji jest dość długi – może to być kilka miesięcy.

Objawy depresji poporodowej to objawy typowe dla depresji oraz objawy związane z macierzyństwem takie jak:

• poczucie bezwartościowości w roli matki,
• zaburzony kontakt z niemowlęciem, przewrażliwienie na punkcie jego zdrowia i rozwoju,
• wyolbrzymianie drobnych trudności,
• obojętność wobec potrzeb potomstwa,
• postrzeganie dziecka jako wyjątkowo kłopotliwego,
• rozdrażnienie i lęk w kontakcie z dzieckiem,
• brak odczuwania przyjemności – pozytywnego wzmocnienia przy zajmowaniu się dzieckiem,
• chęć oddania dziecka z poczucia braku kompetencji,
• nawracające myśli o śmierci własnej lub/i dziecka.

Zazwyczaj niezbędne jest w takich przypadkach leczenie psychoterapią, a niekiedy i farmakologiczne.

Bardzo ważna jest psychoprofilaktyka, czyli dbanie o swoje zdrowie psychiczne kobiet w ciąży i po porodzie. Pomocna w tym zakresie może być uważność. Jest wiele badań wskazujących na skuteczność mindfulness (czyli uważności) w radzeniu sobie ze stresem w trakcie ciąży i po porodzie.

—

Autorką artykułu jest dr Aleksandra Dembińska – psycholog, psychoterapeuta, bioetyk, a także wykładowca akademicki z wieloletnim doświadczeniem. Certyfikowana nauczycielka MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction – Redukcja Stresu oparta na Uważności). Aleksandra interesuje się psychologią stresu i kryzysu, psychologicznymi i etycznymi problemami w medycynie, a także metodologią badań jakościowych. Obszary swoich badań skupia wokół granicznych momentów życia – prokreacji i śmierci. Pomaga w procesowaniu żałoby po bliskich osobach. Edukuje też swoich klientów – opierając się również na własnej praktyce – w wykorzystaniu mindfulness w higienie snu, tj. przy kłopotach z zaśnięciem, wyciszaniu się czy spokojnym wybudzaniu.

W aplikacji Focusly dostępne są programy dr Aleksandry Dembińskiej związane z psychologicznym aspektem płodności. Znajdziesz je w celu “Rodzina”.